اهمیت واکسیناسیون

بدن انسان راه‌های زیادی برای دفاع از خود در برابر عوامل بیماری‌زا دارد. پوست، مخاط و مژک‌ها (زوائد مو مانند میکروسکوپی که آلودگی‌ها را از مجراهای تنفسی دور می کنند) همگی به عنوان موانع فیزیکی برای جلوگیری از ورود عوامل بیماری‌زا به بدن در خط اول دفاع عمل می‌کنند.

هنگامی که یک پاتوژن بدن را آلوده می کند، سیستم دفاعی بدن ما به نام سیستم ایمنی فعال می شود و عامل بیماری‌‌زا را مورد حمله قرار می‌دهد تا یا عامل بیماری‌زا از بین رفته یا بر آن غلبه کند.

 پاسخ طبیعی بدن

پاتوژن یک باکتری، ویروس، انگل یا قارچ است که می تواند باعث ایجاد بیماری در بدن شود. هر پاتوژن از چندین زیربخش تشکیل شده است که معمولاً منحصر به آن پاتوژن خاص و بیماری ناشی از آن است. بخشی از یک پاتوژن که باعث تشکیل آنتی بادی می شود، آنتی ژن نامیده می شود.

آنتی بادی‌های تولید شده در پاسخ به آنتی ژن پاتوژن بخش مهمی از سیستم ایمنی هستند. هر آنتی بادی در سیستم ایمنی بدن ما برای تشخیص یک آنتی ژن خاص آموزش دیده است. ما هزاران آنتی بادی مختلف در بدن خود داریم. هنگامی که بدن انسان برای اولین بار در معرض آنتی ژن قرار می گیرد، زمانی لازم است تا سیستم ایمنی پاسخ داده و آنتی بادی‌های مخصوص آن آنتی ژن را تولید کند. در این بین، فرد مستعد ابتلا به بیماری است.

هنگامی که آنتی بادی‌های اختصاصی آنتی ژن تولید می شوند، به همراه سایر عوامل سیستم ایمنی برای از بین بردن آن پاتوژن و توقف بیماری فعالیت می کنند. هنگامی که بدن در پاسخ اولیه خود به آنتی ژن، آنتی بادی تولید می کند، سلول‌های خاطره سیستم ایمنی را نیز ایجاد می کند که حتی پس از شکست پاتوژن، زنده می مانند.

بدین ترتیب اگر بدن بیش از یک بار در معرض همان پاتوژن قرار گیرد، پاسخ سیستم ایمنی بسیار سریعتر و مؤثرتر از دفعه اول خواهد بود زیرا سلول¬های خاطره و آنتی بادی‌ها آماده عمل علیه آن آنتی ژن هستند.
این بدان معنی است که اگر فرد در آینده در معرض پاتوژن خطرناک قرار گیرد، سیستم ایمنی بدن او می‌تواند فوراً پاسخ دهد و در برابر بیماری محافظت کند.

واکسن‌ها چه کمکی به ما می‌کنند؟

واکسن‌ها حاوی پاتوژن ضعیف، کشته شده، غیرفعال شده، بخشی از آن پاتوژن (آنتی ژن) یا ماده ژنتیکی کد کننده آنتی ژن هستند که باعث ایجاد پاسخ ایمنی در بدن می‌شود. صرف نظر از نوع آن، واکسن باعث ایجاد بیماری در فرد دریافت کننده واکسن نمی‌شود، اما سیستم ایمنی بدن او را وادار می کند تا نسبت به آن ایمنی ایجاد کند.

برخی از بیماری‌ها نیاز به تزریق دوزهای بیشتری از واکسن را دارند که به فاصله هفته‌ها یا ماه‌ها تجویز می‌شوند. این روش برای تولید آنتی بادی‌های ماندگارتر و توسعه سلولهای خاطره سیستم ایمنی مورد نیاز است. به این ترتیب، بدن برای مبارزه با ارگانیسم خاص بیماری‌زا آموزش داده می شود و حافظه خود را تقویت می کند تا در صورت مواجهه با آن در آینده، به سرعت با آن مبارزه کند.

مراکز تزریق واکسن اسپایکوژن

در بخش “مراکز تزریق واکسن اسپایکوژن” موقعیت مکانی مراکز تزریق، به همراه شماره تماس آن‌ها درج شده است. برای آگاهی از موقعیت‌های مکانی هر مرکز، کافیست روی نام آن‌ها کلیک فرمایید. لطفا پیش از مراجعه حضوری با مرکز واکسیناسیون مورد نظر خود تماس حاصل فرمایید.

‌ایمنی گله ای (herd immunity)

هنگامی که فردی واکسینه می شود، در برابر بیماری هدف محافظت می شود. اما همه افراد از واکسیناسیون بهره کافی را نمی‌برند، مانند افرادی که به برخی از اجزای واکسن آلرژی شدید دارند و ممکن است نتوانند با واکسن‌های خاصی واکسینه شوند.

این افراد در صورت زندگی در میان افراد دیگری که واکسینه شده باشند همچنان می توانند در مقابل بیماریها محافظت شوند. هنگامی که بسیاری از افراد در یک جامعه واکسینه می شوند، پاتوژن به سختی میزبان مناسب را پیدا خواهد کرد زیرا اکثر افرادی که با آن مواجه می شوند مصون هستند و به همین ترتیب کم کم زنجیره انتقال بیماری شکسته خواهد شد که این یکی از روش‌های ایجاد ایمنی گله‌ای است.

این امر نه تنها برای آن دسته از افرادی که نمی‌توانند واکسینه شوند، بلکه برای افرادی که ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به بیماری¬هایی باشند که ما علیه آنها واکسینه شدیم بسیار مهم است. برای کنترل پاندمی کووید-19، شکستن زنجیره انتقال این بیماری و کاهش بار جانی و مالی بر سیستم بهداشت و درمان، در کنار استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی مهمترین راه، واکسیناسیون کامل و به روز بیشترین جمعیت ممکن از افراد جامعه است.

منبع : WHO