شرایط دوز تقویتی واکسن کرونا در کشورهای دیگر
بسیاری از کشورها تزریق دوز تقویتی واکسن‌های کرونا را برای مردم خود آغاز کرده‌اند. بیشتر کشورها دوز تقویتی یا دوز سوم واکسن کرونا را برای همه مردم واکسینه شده و بالای 12 سال الزام کرده‌اند و آن را مخصوصاً برای گروه‌های آسیب‌پذیر یعنی سالمندان و افراد با ضعف یا سرکوب ایمنی توصیه کرده‌اند.
در آمریکا سازمان غذاوداروی این کشور شرایط تزریق دوز تقویتی واکسن کرونا را به همه بزرگسالان کاملاً واکسینه شده گسترش داد. در کشورهایی چون آلمان، ایتالیا، استرالیا و بحرین نیز تزریق دوز سوم برای همه بزرگسالان کاملاً واکسینه شده الزامی شده است. اما در بعضی کشورها تزریق دوز سوم واکسن کرونا در افراد حساس و آسیب‌پذیر با شرایط ضعف و سرکوب ایمنی انجام می‌شود، اگرچه ممکن است این کشورها نیز تزریق دوز سوم واکسن کرونا را برای همه گروه‌ها توصیه کنند.
با گسترش سرایت نوع جدید کرونا با نام اومیکرون، کشورها به کاهش دادن فاصله زمانی بین دز دوم و دز تقویتی واکسن گرایش پیدا کرده‌اند و معدودی از کشورها از دز چهارم واکسن کرونا سخن می‌گویند.
کشورهای زیادی از جمله آمریکا تزریق دوز تقویتی را برای ۶ ماه پس از تزریق دز دوم واکسن تایید کرده‌اند. کره‌جنوبی، بریتانیا و تایلند این فاصله را به ۳ ماه کاهش دادند. بلژیک این فاصله را به ۴ ماه کاهش داده است.
فرانسه، سنگاپور، تایوان، ایتالیا و استرالیا این فاصله را به ۵ ماه کاهش داده‌اند. برخی کشورها مانند آمریکا، آفریقای جنوبی و آلمان همچنان به فاصله ۶ ماه پایبند مانده‌اند. بعضی کشورها مانند فنلاند فاصله ۳ ماه را فقط برای گروه‌های پرخطر و نه برای همه جمعیت توصیه کرده است.
شرایط تزریق دوز سوم واکسن کرونا در ایران
در ایران، به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، تزریق دوز سوم واکسن کرونا برای افراد بالای ۱۸ سال که حداقل ۳ ماه از زمان تزریق دوز دوم آنها گذشته باشد، انجام می‌شود. تمام افراد ۱۸ سال به بالا می‌توانند با رعایت همین فاصله زمانی برای تزریق دوز سوم به پایگاه‌های واکسیناسیون مراجعه کنند.
وزارت بهداشت همچنین تایید کرد که این که نوع واکسن در دوز سوم مانند دوز‌های اول یا متفاوت از آنها باشد، هر دو از نظر علمی مورد تائید است.
چرا دوز سوم واکسن کرونا؟
واکسن‌های کرونا هر کدام از مسیر مشخصی باعث تحریک پاسخ سیستم ایمنی بدن علیه ویروس کرونا می‌شوند. ویروس کرونا از طریق پروتئین اسپایک به گیرنده مخصوص سلول‌های بدن متصل شده و باعث عفونت کووید-19 می‌شود. از همین رو، پروتئین اسپایک هدف اصلی برای طراحی و تولید واکسن‌های کرونا است.
پلتفرم‌های مختلفی در دنیا برای ساخت واکسن کرونا استفاده شده است که از میان آنها پلتفرم mRNA و پلتفرم وکتور ویروسی از جدیدترین تکنولوژی‌های تولید واکسن بوده و یکی از آنها اولین بار برای واکسن استفاده شده است. با این پلتفرم‌ها عوارض جدی و نادر در بعضی از افراد مشاهده شده است که باعث نگرانی افراد از تزریق این واکسن‌های جدید شده است.
دو پلتفرم دیگر واکسن کرونا که به نسبت بیشتر شناخته شده و در ساخت واکسن‌های متعددی استفاده شده‌اند، ویروس غیرفعال‌شده و پروتئین نوترکیب (مانند واکسن اسپایکوژن) هستند.
پلتفرم پروتئین نوترکیب (مانند واکسن استرالیایی-ایرانی اسپایکوژن) پلتفرمی ایمن محسوب می‌شود، چرا که سال‌های زیادی از آن در ساخت انواع واکسن‌ها مانند واکسن آنفلوانزا، هپاتیت، HPV و داروهایی چون انسولین استفاده شده است. به همین ترتیب، نگرانی کمتری درباره عوارض جانبی در واکسن‌های پروتئین نوترکیب مانند واکسن اسپایکوژن وجود دارد، چون با تزریق این نوع واکسن‌ها، تنها عوارض خفیف و کم‌خطر مشاهده شده است.
همچنین، عوارض خاص و نادر با واکسن‌های کرونا با تکنولوژی جدید، با تزریق واکسن‌های پلتفرم پروتئین نوترکیب (مانند واکسن اسپایکوژن) مشاهده نشده است.
شایسته است اشاره کنیم که اخیراً یک واکسن پروتئین نوترکیب نیز توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) و اتحادیه اروپا تایید شد. علاوه بر افراد بالای 18 سال، این واکسن برای افراد دارای نقص ایمنی توسط کارشناسان مستقل WHO توصیه شده است.
کارشناسان مستقل WHO اعلام کردند که واکسن کرونای نوواوکس می‌تواند در زنان باردار در صورت برتری فواید نسبت به خطرات احتمالی استفاده شود. این واکسن پروتئینی به گفته سازنده بر اساس اطلاعات اولیه برای دز تقویتی هم قابل توصیه است.
مزایای واکسن اسپایکوژن برای دوز سوم
واکسن استرالیایی-ایرانی اسپایکوژن مزیت‌هایی دارد که آن را برای تزریق دوز بوستر یا دوز باقی مانده متمایز می‌کند. اولین نکته این که واکسن اسپایکوژن شامل همه بخش‌های پروتئین اسپایک ویروس کرونا است؛ پس می‌توان انتظار داشت که دستگاه ایمنی در بدن در برابر تمامی بخش‌های اسپایک ویروس پاسخ دهد.
ایمن بودن پلتفرم واکسن اسپایکوژن مزیت دیگر این واکسن به شمار می‌رود. این پلتفرم سال‌هاست که در تولید انواع واکسن‌ها مانند واکسن HPV (گارداسیل)، هپاتیت، آنفلوانزا و داروهایی مانند انسولین به کار گرفته شده است.
با توجه به این که واکسن سیناژن از پروتئین با خلوص بالا ساخته شده است و از تمامی ساختار ویروس استفاده نشده است؛ ریسک‌هایی مانند وجود قطعات ویروسی و بیماری‌زا در واکسن اسپایکوژن وجود نخواهد داشت.
ادجوانت ماده جانبی مورداستفاده در واکسن‌ها است که برای تقویت پاسخ ایمنی بدن استفاده می‌شود. واکسن استرالیایی-ایرانی اسپایکوژن حاوی ترکیبات آلومینیوم و جیوه نیست و ادجوانت استفاده شده در این واکســن Advax-SM اسـت که مطالعـات متعددی خاصیت ایمنی‌زایی آن را قبلاً همراه با واکسن‌هایی دیگر چون واکسن آنفولانزا نشان داده‌اند.
مطالعات مختلفی موضوع تزریق دو نوع متفاوت از واکسن کرونا یا به اصطلاح Mix & Match را بررسی کرده‌اند. نتایج این تحقیقات نشان دهنده پاسخ ایمنی قوی‌تر و شدیدتر به واکسن در مقایسه با تزریق یک نوع واکسن است. به نظر می‌رسد که استفاده از پلتفرم‌های متفاوت از واکسیناسیون اولیه باعث ایجاد ایمنی پایدارتر و موثرتر در برابر ابتلا به کووید-۱۹ می‌شود. پلتفرم واکسن اسپایکوژن متفاوت از تکنولوژی واکسن‌های موجود در واکسیناسیون کشوری تاکنون است که باتوجه به این موضوع واکسن سیناژن کاندیدای مناسبی برای تزریق دوز سوم واکسن کرونا خواهد بود.