امیکرون یا اومیکرون پس از ظهور انواعی از ویروس کرونای جهش یافته همچون واریانتهای آلفا، بتا، گاما و دلتا، پنجمین واریانتی است که به لیست واریانتهای نگرانکننده سازمان جهانی بهداشت افزوده شده است. سازمان جهانی بهداشت، واریانت جدید از ویروس SARS-CoV2 را Omicron نامگذاری کرد.
دادههای اولیه که از آفریقای جنوبی به دست آمده، افزایش تعداد موارد ابتلا را نشان میدهد. تعداد موارد بستری هم مشابه با شیب پیکهای قبلی افزایش یافته است. آیا میتوان این افزایش سریع ابتلا در آفریقای جنوبی را به امیکرون نسبت داد یا این فقط یک همزمانی اتفاقی است؟
دلایل نگرانی درباره کرونای نوع امیکرون
اولین بار در آفریقای جنوبی، بوتسوانا، هنگکنگ و چند کشور دیگر مواردی از این نوع کرونا تایید شد. آنچه باعث نگرانی درباره این واریانت شده است، وجود تعداد قابلملاحظه از جهشها در پروتئین اسپایک در این نوع ویروس کرونا است. بیش از ۳۰ جهش در پروتئین اسپایک گزارش شده که بیش از دوبرابر مقدار جهشهای واریانت دلتا است. ویروس کرونا به کمک پروتئین اسپایک با اتصال به گیرنده مخصوص وارد سلولهای بدن شده و باعث بیماری کووید-19 میشود. البته بعضی از جهشها جدید بوده و مربوط به پروتئین اسپایک نیستند.
این نوع از جهشها در انواع جهشیافته قبلی کرونا، منجر به افزایش سرعت انتقال ویروس، عفونتزایی و فرار از سیستم ایمنی شده است. همچنین این جهشها ممکن است باعث مقاومت بیشتر در برابر درمان با آنتیبادی مونوکلونال و مقاومت در برابر آنتیبادیهای خنثیکننده ویروس میشود.
تفاوت قدرت انتقال کرونا اومیکرون با نوع دلتا
این که اومیکرون توانایی انتقال بیشتری نسبت به واریانتهای قبلی از جمله نوع دلتا دارد یا نه، هنوز کاملاً مشخص نیست. تعداد افراد با نتیجه مثبت اومیکرون در آفریقای جنوبی در حال افزایش است، اما این مطالعات اپیدمیولوژیک است که میتواند نشان دهد، این افزایش موارد ابتلا به دلیل خود نوع اومیکرون است یا عوامل دیگری در آن دخیل هستند.
کرونای نوع امیکرون و میزان شدت بیماری
هنوز برای داوری درباره میزان شدت بیماری با کرونای امیکرون نسبت به انواع دیگر ویروس مانند دلتا زود است. علاوه بر این، فهمیدن میزان شدت بیماری با یک نوع ویروس به چند روز تا چند هفته زمان احتیاج دارد.
اطلاعات اولیه از آفریقای جنوبی نشان داده که میزان بستریها افزایش یافته، اما این میتواند به دلیل افزایش کل تعداد موارد ابتلای کرونا باشد، نه عفونت با امیکرون. نباید فراموش کرد که پوشش واکسیناسیون در آفریقای جنوبی در مقایسه با دیگر کشورهای جهان همچنان پایین (کمتر از 25%) است.
اثرگذاری واکسنها بر کرونای امیکرون
دانشمندان در حال بررسی تأثیر احتمالی ویروس کرونای امیکرون بر کارایی واکسنها هستند. آنچه تاکنون میدانیم این است که واکسنها در کاهش بیماریهای شدید و مرگ بر اثر نوع غالب فعلی، یعنی کرونای دلتا، موثر و کارآمد عمل کردهاند و میتوان امیدوار بود تا واکسنها در برابر امیکرون هم ایمنی قابلقبولی ایجاد کنند و تا حد خوبی از بیماری شدید و بستری در بیمارستان پیشگیری کنند.
تاثیر واریانت جدید امیکرون بر کارایی واکسن
به گفته وزیر بهداشت آفریقای جنوبی، بررسی نمونه کوچکی از موارد ابتلای به نوع جدید امیکرون، نشاندهنده این است که اکثر موارد بستری اخیر از افراد غیرواکسینه بودهاند که میتواند نشانه خوبی باشد از این که واکسن همچنان محافظت ایجاد میکند. هرچند مواردی از عفونت مجدد با امیکرون در افرادی که سابقه واکسیناسیون یا ابتلا به کرونا داشتهاند، هم گزارش شده است.
با بررسی خود جهشها، نمیتوان رفتار ویروس را پیشبینی کرد و برای فهم میزان ریسک واقعی آن باید منتظر مطالعات بیشتر آزمایشگاهی و بالینی بود. قبل از این، با بروز نوع دلتا نگرانیها درباره کاهش اثر واکسنها در پیشگیری از کرونا افزایش یافت، اما واکسنها همچنان در پیشگیری از بیماری، به ویژه بیماری شدید و بستری در بیمارستان، اثربخشی قابلقبولی داشتند و محافظت خوبی را در برابر ویروس کرونا در زمان شیوع کرونای دلتا ایجاد کردند.